รูปแบบธุรกิจและการลงทุนในการจัดหา BESS ระดับ BTM มาใช้งานร่วมกับระบบไฟฟ้า
โรงไฟฟ้าเสมือนหรือ Virtual Power Plants (VPPs) ถือเป็นรูปแบบธุรกิจที่สำคัญซึ่งทำให้เกิดการประยุกต์ใช้ BESS ในระดับผู้ใช้ไฟฟ้า (BTM) ร่วมกับระบบไฟฟ้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยทรัพยากรภายใต้ขอบเขตของ VPP มีความครอบคลุมตั้งแต่การใช้ไฟฟ้า (Demand), การผลิตไฟฟ้า (Generation) และการกักเก็บไฟฟ้า (Storage) ซึ่งโดยรวมเป็นการนำศักยภาพของแหล่งพลังงานกระจายศูนย์ (DERs) ที่อยู่ในระดับ BTM มาใช้งานร่วมกันโดยอาศัยการบริหารจัดการทรัพยากรต่าง ๆ ผ่านซอฟต์แวร์ (Software) หรือแพลตฟอร์ม (Platform) ที่พัฒนาขึ้นเพื่อประสานการทำงานขององค์ประกอบต่าง ๆ เข้าด้วยกัน อย่างเป็นระบบเพื่อนำมาใช้เป็นบริการในระบบไฟฟ้า (Grid Service) ต่อไป ซึ่งโดยรวมรูปแบบการดำเนินธุรกิจ VPPs สามารถแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ ๆ โดยจะมีความแตกต่างของบทบาทและหน้าที่สำคัญทั้ง 4 ส่วน ได้แก่ การรับซื้อ/เรียกใช้ (Offtake), การควบคุม (Operation), การรวบรวม (Aggregation) และ การจ่ายผลตอบแทน (Payment) ตามรายละเอียดดังนี้
1.การดำเนินธุรกิจโรงไฟฟ้าเสมือนโดยบุคคลภายนอก (Third-Party VPP)
ภายใต้รูปแบบธุรกิจดังกล่าวจะมีบุคคลภายนอกซึ่งอยู่ในฐานะบุคคลที่ 3 (Third-Party) เป็นผู้รับผิดชอบในการควบคุม (Operation), การรวบรวม (Aggregation) และการจ่ายผลตอบแทน (Payment) ให้แก่ผู้เข้าร่วมให้บริการ (Participant) แพลตฟอร์มโรงไฟฟ้าเสมือน (VPP Platform) ส่วนการรับซื้อ/เรียกใช้ (Offtake) ยังคงเป็นหน้าที่ของหน่วยงานการไฟฟ้า (Utility) ในกรณีที่ยังไม่มี ตลาดไฟฟ้ารองรับหรืออาจดำเนินโดยผู้ควบคุมตลาด (Market Operator) ในกรณีที่มีตลาดไฟฟ้ารองรับ
2.การดำเนินธุรกิจโรงไฟฟ้าเสมือนโดยการประสานความร่วมมือ (Cooperated VPP)
รูปแบบธุรกิจดังกล่าวถือเป็นแนวทางแบบผสมผสานโดยมีการจัดแบ่งหน้าที่และความรับผิดชอบตามความชำนาญของผู้เล่นแต่ละส่วน กล่าวคือ หน่วยงานการไฟฟ้า (Utility) จะเป็นผู้รับผิดชอบในส่วนของการรับซื้อ/เรียกใช้ (Offtake) ในกรณีที่ยังไม่มีตลาดไฟฟ้ารองรับ หรืออาจดำเนินโดยผู้ควบคุมตลาด (Market Operator) ควบคู่กันไปในกรณีที่มีตลาดไฟฟ้ารองรับ นอกจากนี้หน่วยงานการไฟฟ้า (Utility) ยังมีความสามารถในการเข้าถึงระบบบริหารจัดการแพลตฟอร์มโรงไฟฟ้าเสมือนของบุคคลภายนอก (Third-Party VPP IT Platform) เพื่อทำการควบคุมการทำงาน (Operation) ทรัพยากรต่าง ๆ โดยตรงและสอดคล้องกับสถานการณ์ในระบบไฟฟ้ามากที่สุด อย่างไรก็ดี รูปแบบธุรกิจนี้ยังเปิดโอกาสให้แพลตฟอร์มที่มีเครือข่ายทรัพยากร (OEM Platform) หรือผู้รวบรวมอิสระ (Independent Aggregator) เข้ามาเชื่อมต่อหรือทำหน้าที่รวบรวมทรัพยากรที่มีศักยภาพก่อนจ่ายผลตอบแทนผ่านช่องทางที่เหมาะสมต่อไป
3.การดำเนินธุรกิจโรงไฟฟ้าเสมือนโดยหน่วยงานการไฟฟ้า (Utility VPP)
ภายใต้รูปแบบธุรกิจดังกล่าวจะมีหน่วยงานการไฟฟ้า (Utility) เป็นผู้รับผิดชอบทั้งหมดตั้งแต่ การรับซื้อ/เรียกใช้ (Offtake) ในกรณีที่ยังไม่มีตลาดไฟฟ้ารองรับหรืออาจดำเนินโดยผู้ควบคุมตลาด (Market Operator) ในกรณีที่มีตลาดไฟฟ้ารองรับ รวมถึงหน่วยงานการไฟฟ้า (Utility) ยังมีหน้าที่ในการควบคุม (Operation) รวบรวม (Aggregation) และจ่ายผลตอบแทน (Payment) ให้แก่ผู้เข้าร่วมให้บริการ (Participant) แพลตฟอร์มโรงไฟฟ้าเสมือน (VPP Platform) โดยตรง อย่างไรก็ดี รูปแบบธุรกิจนี้อาจเปิดโอกาสให้บุคคลภายนอกเข้ามาทำหน้าที่เป็นผู้รวบรวมอิสระ (Independent Aggregator) ได้เช่นเดียวกัน
